|
New Page 1
POSŁUCHAJ JAK BIJE ZIELONE SERCE PRZYRODY,
czyli jak organizuję przyrodniczą i ekologiczną edukację najmłodszych.
Myśl
zawarta w tytule oznacza pokazywanie dzieciom jak najbardziej z bliska
funkcjonowanie świata przyrody, umożliwienie im podglądania zycia mieszkańców
najbliższych ekosystemów. Wiele dzieci przyrody nie widzi lub nie zna.
Jeśli dzieci nie dostrzegą życia indywidualnych gatunków oraz systemu złożonych
zależności i powiazań między nimi, przyroda nie będzie miała dla nich
znaczenia. Także w przyszłości nie będą miały ochoty jej chronić. Kiedy w
rosnącym drzewie nie zauważą zycia, jego los będzie im obojętny. Jeśli zaś
drzewo stanie się żywym organizmem, od którego w jakimś stopniu należy
nasze życie i życie wielu stworzeń, stosunek uczniów do natury stanie się
bardziej odpowiedzialny.
Aby życ w harmonii z naturą należy ją poznać i doświadczyć.
W dzisiejszych czasach nie jest to wcale oczywiste. Prawdopodobnie wiele osób
zna obecnie więcej marek samochodów niż gatunków ptaków.
Właściwie organizowana transformacja rzeczywistości przyrodniczej na użytek
szkolnej praktyki pedagogicznej rozwija prawidłowe postawy wobec przyrody.
Za cel główny uznajemy przebywanie z przyrodą. Dzieci czują się
na tyle bezpiecznie , że cieszą się , są zainteresowane , oczekują na nową
wiedzę , dziwią się i pytają o życie wokół siebie, są otwarte na nowe
obserwacje.
Odkrywają różnorodność, odkrywają wzajemne związki. Przyzwyczajają się
do mocnego , fragmentarycznego widzenia przyrody , zatrzymują się na chwilę
refleksji , zamieniają spostrzeżenia na słowa.
Rozumieją, że mogą wpływać na zmiany w otaczającym ich świecie przyrody.
Uczą się odpowiedzialności za przyszłość.
Istotą edukacji przyrodniczej jest bowiem rozwój osobowości . Poprzez właściwie
zorganizowane obserwacje , formułowanie wniosków, tworzymy system wartości
wyrażający się szacunkiem do przyrody , zmianami zachowań uczniów .
Treści przyrodnicze stanowią doskonały punkt wyjścia do edukacji
zintegrowanej.
Nauczyciel ma świadomość, że przyroda stwarza wiele możliwości do
wspierania rozwoju dziecka.
Wypracowałam program, który będzie poszerzał i pogłębiał ich wiedzę
przyrodniczą i ekologiczną dotyczącą przede wszystkim rejonu wokół domu i
szkoły.
Wyjścia w teren nie mogą być przypadkowe ale wyłącznie z kartą pracy ,
zaś celem badań muszą być takie ekosystemy , które znajdują się w
konkretnym miejscu funkcjonowania szkoły.
Przygotowując się do zajęć nauczyciel dokona w pierwszej kolejności: -
inwentaryzacji przyrodniczej terenu przyszkolnego z jednoczesnym przewidywaniem
miejsc , w których wystąpi eksperymentowanie, obserwacja (krótkotrwała lub długotrwała
) czy inne formy pracy.
Uczeń naszkicuje plan sytuacyjny terenu przyszkolnego
Wyróżni dla celów edukacyjnych uporządkowany układ ekosystemów (poszerzany
w miarę wzrostu wiedzy dziecka i tylko w powiązaniu z wiedzą poprzednią ) : ekosystemy
sztuczne ( trawnik , skwer ,park), naturalne , gdzie gospodaruje sama
przyroda ( zarośla , zagajnik , las ). .
Najpopularniejsze jest obserwowywanie zmian zachodzących w przyrodzie w zależności
od pór roku .
Obserwacja przyrody zgodnie z jej naturalnym rytmem jest wyjątkowym przeżyciem
dla nauczyciela i uczniów.
Stajemy się " naukowcami", obserwatorami, niesiemy pomoc mieszkańcom
, wyrażamy protesty wobec degradacji środowiska.
Co zyskują uczniowie w trakcie tworzenia obrazu przyrody ?
Z naukowego punktu widzenia wystąpią:
- odbiór-emocja
- selekcja
- analiza {jako proces myślenia }
- systematyzowanie
- strukturalizacja
- wykształcenie postawy badawczej.
Na tym etapie edukacji występuje jeszcze niewiele pojęć, które wykształcilibyśmy
w całości. Sądzę, że nie tyle ważne jest zapamiętanie i rozpoznawanie
jaka to roślinka czy zwierzątko ale emocje związane z ich spotkaniem, a
następnie sięgnięcie do źródeł: uzupełnienie, poszerzenie uporządkowanie
informacji.
Dzięki obserwacjom, wycieczkom i wysuwaniu wniosków wartościujemy swoje
wrażenia i wyrażamy stosunek do otaczającej nas przyrody.
Osiągnięcie tych celów jest możliwe poprzez wyrobienie u dzieci
przekonania, że stosunek do przyrody jest miarą kultury człowieka. Nikt
nie rodzi się wyposażony w uczucie miłości do przyrody. Ono tworzy się
wraz ze zdobywanymi przez ucznia wiadomościami i postawami kształtowanymi
systematycznie, konsekwentnie i na serio od najmłodszych lat.
Swoimi przemyśleniami dzielę się na spotkaniach z nauczycielami rejonu
metodycznego, zjazdach Stowarzyszenia Nauczycieli Edukacji Początkowej, w
artykułach umieszczanych w prasie pedagogicznej.
W dniu 21października 2004 roku nauczyciele rejonu Wadowic spotkali
się w ZSS w Zagórniku, by z profesjonalnymi przewodnikami Nadleśnictwa
Andrychów: Bogdanem Pabisem i Jackiem Folgą wyruszyć ścieżką
przyrodniczo- leśną. Przygotowana w rejonie leśnym Andrychów - Inwałd
jest bogatym kompendium wiedzy o faunie i florze łąk i lasów okolicy.
Po trzygodzinnej wyprawie w urzekającej scenerii jesienego Beskidu usiedliśmy
wraz z przewodnikami przy kawie by zadać pytania, które zrodziły się na
trasie. Kontynuacją tematu zajęły się koleżanki z ZSP nr 1w Wadowicach -
panie Anna Kwaśniak i Elżbieta Piech - autorki ścieżki przyrodniczej w Parku
Miejskim, przewodnika i folderu informacyjnego. Zapraszają wszystkich
zainteresowanych przyrodą do spotkań na jej trasie. / cytuję
-"Stworzenie w Parku Miejskm ścieżki przyrodniczej z wyznaczonymi
stanowiskami jest próbą podpowiedzi, jak wiele można zobaczyć i jak wiele
dowiedzieć się, nie prowadząc dalekich wędrówek". Ukoronowaniem dnia
była " lekcja pod gwiazdami". Przygotowani poprzez lekturę
"Dzieci Pana Astronoma" uczniowie klasy IIIb, uczniowie klasy II
Gimnazjum /wzorowi gospodarze spotkania/, 65 nauczycieli oraz rodzice maluchów
spotkali się z pracownikiem naukowym Akademii Pedagogicznej w Krakowie panem
Pawłem Słowiakiem celem obserwacji nieba. Zachmurzone chwilowo niebo z
powodzeniem zastąpił ogromny parasol z fluorescencyjnymi gwiazdozbiorami
Wielkiego i Małego Wozu. Po ustawieniu się koliście względem Słońca, którym
z powodzeniem była jedna z nauczycielek, każdy z obecnych miał możliwość
określenia Znaku Zodiaku pod którym przyszedł na świat.
Tak spotkane zilustrowały dzieci.........
Nasza szkoła jest w posiadaniu lunety, która może, jak sądzę uatrakcyjnić
proces edukacyjny?
Spotkaniu towarzyszyła wystawa zdjęć "Cztery pory lasu"
autorstwa Jerzego Potockiego oraz "humoru leśnego" Bogdana Pabisa
przygotowana profesjonalnie przez kol. Basię Łozińską niezastąpioną
entuzjastkę wykorzystania w pracy edukacyjnej zagadnień przyrodniczych.
Doradca metodyczny kształcenia zintegrowanego Malczyk Władysława
Literatura:
Encyklopedia biologiczna: red.Zdzisław Otałęga,Kraków,1999.
Psychologia dla nauczycieli, Poznań 1998
"Nauczyciel z klasą" nr 1/3/2001 str 32-33 magazyn pedagogiczny SNEP
Malczyk Władysława "Tropiciel przyrody" Poznań 2001.
| |